Sojczyński Stanisław

Stanisław Sojczyński Stanisław Sojczyński ps. „Warszyc” – ur. 30 marca 1910 r. w Rzejowicach, zm. 19 lutego 1947 r. w Łodzi, generał brygady Wojska Polskiego i Armii Krajowej, organizator i dowódca KWP. Walczył w kampanii wrześniowej, jako podporucznik w okolicach Hrubieszowa w składzie grupy „Kowel” dowodzonej przez pułkownika dyplomowanego Leona Koca.

Po niepowodzeniach w walkach koło Janowa Lubelskiego został rozbrojony przez żołnierzy Armii Czerwonej. Uniknął jednak niewoli i pod koniec września 1939 roku próbował przedrzeć się do Warszawy, aby wziąć udział w jej obronie, jednak bezskutecznie. Włączył się do pracy konspiracyjnej wciągnięty przez swojego nauczyciela ze szkoły powszechnej. Jesienią 1939 roku został członkiem Służby Zwycięstwu Polski.

Do jego największych osiągnięć należało zaatakowanie w nocy z 7 na 8 sierpnia 1943 roku niemieckiego więzienia w Radomsku. W wyniku przeprowadzonej akcji uwolniono około 50 osób: ponad 40 Polaków i 11 Żydów, a oddział zdołał się wycofać z miasta z minimalnymi stratami. Za tę akcję porucznik Stanisław Sojczyński został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari.

Wkrótce utworzył pierwszy na terenie obwodu oddział partyzancki, którym dowodził do listopada 1943 roku. W czasie akcji „Burza” dowodził I batalionem 27 pułku piechoty AK, staczając na terenie powiatu Radomsko, wchodzącego w skład Inspektoratu Częstochowskiego AK, wiele potyczek z Niemcami.

Gdy na ziemie polskie wkroczyła Armia Czerwona, kapitan Stanisław Sojczyński nie złożył broni. Poszukiwany przez komunistyczny aparat bezpieczeństwa, wiosną 1945 roku zaczął ponownie zbierać swoich dawnych żołnierzy, nawiązał także kontakty z innymi oddziałami zbrojnymi, stawiającymi opór komunistom. 8 stycznia 1946 roku grupa przyjęła nazwę „Samodzielna Grupa Konspiracyjnego Wojska Polskiego” o kryptonimie „Lasy”, „Bory”. Organizacja ta, licząca ok. 4 tysięcy członków, działała w województwach: łódzkim, częściowo kieleckim, śląskim oraz poznańskim.

W Radomsku, miała miejsce jedna z najgłośniejszych akcji KWP. W nocy z 19 na 20 kwietnia 1946 roku do miasta weszło 167 partyzantów, aby uwolnić więźniów przetrzymywanych w budynku PUBP oraz w budynku miejscowego więzienia PUBP, a także likwidacja członków PPR, na których dowództwo KWP wydało wyroki śmierci. Akcja udała się tylko częściowo. Zdobyto miejscowe więzienie PUBP, z którego uwolniono 57 aresztowanych. Nie udało się jednak opanować budynku PUBP. Nie zdołano również odnaleźć wszystkich przeznaczonych do likwidacji członków PPR.

Sojczyński stał się dla bezpieki wrogiem publicznym numer jeden. Do jego aresztowania doszło 27 czerwca 1946 roku w Częstochowie. Bezpiece pomógł w tym Henryk Brzóska, który zdradził organizację i rozpoczął współpracę z UBP. Był sądzony w procesie dowództwa KWP w dniach 9 grudnia – 17 grudnia 1946 roku przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Łodzi. Przewodniczył sędzia płk Bronisław Ochnio, oskarżali prokuratorzy mjr Czesław Łapiński i mjr Kazimierz Graff. Zapadł wyrok śmierci na dowódcę i jego ośmiu najbliższych żołnierzy KWP. Stracono go 19 lutego 1947 roku w Łodzi, na 3 dni przed ogłoszeniem amnestii. Nie wiadomo, gdzie został pochowany.

Dodaj komentarz