Biały Jan

Jan Biały – ur. 16 czerwca 1897 r. w Krakowie, zm. 2 października 1984 r. w Bytomiu, pułkownik pilot Wojska Polskiego, dowódca 304 Dywizjonu Bombowego, „cichociemny”, Powstaniec warszawski, więzień w PRL-u. W 1915 roku wcielony do armii austro-węgierskiej, walczył na froncie rosyjskim i włoskim. W 1916 roku dostał się do niewoli, gdzie przebywał do końca I wojny światowej. W 1918 roku wstąpił do armii generała Hallera, walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. W 1926 roku ukończył kurs pilotażu w 3 Pułku Lotniczym w Poznaniu a w 1927 roku w Niższej Szkole Pilotów w Bydgoszczy. W 1930 roku odbył kurs dowódców eskadr w Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa w Dęblinie. Uczestniczył w dwóch wypadkach lotniczych.

W czasie wojny obronnej 1939 Jan Biały brał udział w bombardowaniach niemieckich wojsk pancernych oraz bitwach powietrznych z niemieckimi myśliwcami. Po agresji sowieckiej 17 IX 1939 roku wraz z podkomendnymi przekroczył granicę Rumunii, gdzie został internowany. Po ucieczce z obozu internowania dostał się drogą morską pod koniec października 1939 roku do Marsylii. Po kapitulacji Francji, znalazł się w Wielkiej Brytanii, gdzie utworzył trzeci w kolejności polski dywizjon bombowy. W 1943 roku rozpoczął szkolenie dla cichociemnych, został zaprzysiężony do AK. Do Polski został zrzucony w 1944 roku. 1 sierpnia 1944 roku, zaraz po wybuchu Powstania warszawskiego Biały wraz z wydzielonym oddziałem próbował opanować lotnisko Okęcie, jednak bez sukcesu. Nie udało mu się też przedostać do walczącej Warszawy.

2 lutego 1945 roku Biały został aresztowany przez NKWD. Początkowo był przesłuchiwany w więzieniu w Krakowie przy ul. Montelupich, następnie w Częstochowie, Bytomiu, Łodzi, Poznaniu i Rawiczu. 5 października 1945 roku został zwolniony z więzienia. W maju 1946 roku wyjechał przez zieloną granicę do Niemiec, a w czerwcu – do Anglii, gdzie został ponownie przydzielony do Polskich Sił Powietrznych. W czerwcu 1948 roku wrócił do Polski, osiadł w Bytomiu. W październiku 1952 roku został aresztowany przez UB i przez kilka miesięcy przetrzymywany był w więzieniach w Bytomiu i Katowicach. Wyszedł na wolność w marcu 1953 roku.

« Powrót do Leksykonu