Brześć Kujawski

[ dolnośląskie ] [ kujawsko-pomorskie ] [ lubelskie ] [ lubuskie ] [ łódzkie ] [ małopolskie ] [ mazowieckie ]
[ opolskie ] [ podkarpackie ] [ podlaskie ] [ pomorskie ] [ śląskie ] [ świętokrzyskie ]
[ warmińsko-mazurskie ] [ wielkopolskie ] [ zachodniopomorskie ]

Brześć Kujawski położony jest w województwie kujawsko-pomorskim, nad rzeką Zgłowiączką, na krańcu Pojezierza Wielkopolskiego. Od XIII wieku stanowił ważny gród obronny i siedzibę książąt kujawskich. Tutaj urodził się Władysław Łokietek. Po nadaniu zakonowi krzyżackiemu ziemi przez Konrada Mazowieckiego Brześć Kujawski znajdował się pod stałym zagrożeniem ze strony krzyżaków. Najazdy trwały nawet po bitwie pod Grunwaldem.

Od XIV wieku Brześć był stolicą województwa brzeskiego, które po unii lubelskiej przemianowano na brzeskokujawskie. Istniało ono aż do czasów rozbiorów. Był także siedzibą sądów szlacheckich: ziemskiego i grodzkiego, które w mieście urzędowały aż do rozbiorów. W 1793 roku miasto znalazło się w zaborze pruskim, od 1807 roku w Księstwie Warszawskim, a od 1815 roku w Królestwie Polskim.

Obecnie Brześć Kujawski to małe miasteczko, gdzie aspekty historyczne stanowią jego najważniejszą atrakcję. Centralnym punktem miasta jest plac Władysława Łokietka. Plac przeszedł renowację i zachwyca swoim wyglądem. Oprócz budynku ratusza miejskiego, znajdziemy tu też dużo drzew, w których cieniu można odpocząć na jednej z ławek. Otoczony jest licznymi zabytkowymi kamienicami. Większość pochodzi w XVIII i XIX wieku. Ustawiono tu też pomnik patrona placu – urodzonego w Brześciu Kujawskim króla Władysława Łokietka.

W wieży ratusza można obejrzeć wystawę stałą poświęconą odkrytej w latach 30. XX wieku przez profesora Konrada Jażdżewskiego neolitycznej osady z kultury lendzielskiej. Datowanie wskazuje jej wiek na około V tysiąclecia przed naszą erą. Znajduje się ona w okolicach jeziora Smętowo nieopodal Brześcia Kujawskiego. Obszar ten zamieszkiwała grupa nazywana społecznością „długich domów”, od kształtu budowanych przez nich chat. Na wystawie można zobaczyć makiety rekonstrukcyjne z miejsca osady oraz poświęcone tej tematyce prezentacje multimedialne.

Brześć Kujawski otoczony był niegdyś murami miejskimi, większość z nich nie przetrwała lub uległa modyfikacjom, jednak do dnia dzisiejszego można oglądać ich pozostałości. Do XVIII wieku przetrwały obszerne fragmenty murów z dwiema bramami włącznie. Zostały one ciekawie wkomponowane w powstającą zabudowę, dzięki czemu stanowi to ciekawą całość pod względem architektonicznym.

Kiedyś w mieście stał zamek, ufundowany w XIV wieku przez króla Kazimierza Wielkiego. Z oryginalnej zabudowy gotyckiego zamku przetrwały jedynie piwnice, które wkomponowano we wzniesiony później budynek, w którym znajdowało się więzienie. Władze pruskie w XIX wieku do budowy nowego obiektu użyły częściowo zachowanych materiałów z ruin dawnej twierdzy. Obecnie można zobaczyć drzeworyt ukazujący oryginalny wygląd zamku oraz zapoznać się z historią brzeskiej twierdzy.